Publications
Partners
Kaapstad – Die verhaal van die karretjie-mense van die Karoo, wat al die jare verkeerd as bruin geklassifiseer is, is nou danksy die genetika vertel.
Die karretjie-mense is aan moederskant 100% afkomstig van die Khoe en San, ’n feit waarvan hulle bewus was, hoewel hulle nie amptelik as sodanig erken word nie.
Dié werk is gedoen onder leiding van Suid-Afrika se voorste bevolkingsgenetikus, Himla Soodyall, direkteur van die eenheid vir menslike genomiese diversiteit en siektenavorsing aan die Universiteit van die Witwatersrand, asook deur Mike de Jongh, Unisa-antropoloog, en Carina Schlebusch van die Uppsala-universiteit in Swede.
De Jongh het gesê die karretjie-mense verwys nog altyd na hulself as “die geel mense” en beskou hulself as “anders”.
Dit is nou bewys deur die genetiese toetse wat merkers van oerherkoms in bevolkingsgroepe toon. Aan vaderskant (Y-chromosome) is hul herkoms meer uiteenlopend, wat ooreenstem met die geskiedenis, sê Schlebusch.
Dit wys ’n mengsel van Y-chromosome, wat eie is aan verdrukte of misplaaste groepe. Die invloed van vaderskant is Xhosa (63%), wit setlaars (26%) en die res is van die San.
Wat in die verlede met hulle gebeur het – die vroue wat op koloniale plase gedwing is en die latere betrokkenheid van die Xhosa – het dus ’n onuitwisbare rekord gelaat van hoeveel die mans tot hul eie nasate bygedra het.
Maar selfs ná 1994 word die karretjie-mense, weens die vooroordele van die vorige stelsel, as bruin geklassifiseer, luidens die navorsing in die Journal of Human Genetics.
De Jongh het gesê die resultate kan nie aan die karretjie-mense hul eertydse identiteit of erfenis teruggee nie. “Hulle moet self besluit wat om daarmee te maak. Hulle is nie polities georganiseerd nie. Die paar honderd wat oor is, kom wyd verspreid en sonder ’n leierskorps voor. Selfs met verskeie geletterdheidsprojekte waarby ek betrokke is, bly die meeste ongeletterd,” het hy gesê.
Hulle is nog met elke sensus “misgetel” en bly vir die regering “onsigbaar”.
Karretjie people is nou in die Oxford-woordeboek opgeneem.
– Volg Nuus24 op Twitter.
Die karretjie-mense is aan moederskant 100% afkomstig van die Khoe en San, ’n feit waarvan hulle bewus was, hoewel hulle nie amptelik as sodanig erken word nie.
Dié werk is gedoen onder leiding van Suid-Afrika se voorste bevolkingsgenetikus, Himla Soodyall, direkteur van die eenheid vir menslike genomiese diversiteit en siektenavorsing aan die Universiteit van die Witwatersrand, asook deur Mike de Jongh, Unisa-antropoloog, en Carina Schlebusch van die Uppsala-universiteit in Swede.
De Jongh het gesê die karretjie-mense verwys nog altyd na hulself as “die geel mense” en beskou hulself as “anders”.
Dit is nou bewys deur die genetiese toetse wat merkers van oerherkoms in bevolkingsgroepe toon. Aan vaderskant (Y-chromosome) is hul herkoms meer uiteenlopend, wat ooreenstem met die geskiedenis, sê Schlebusch.
Dit wys ’n mengsel van Y-chromosome, wat eie is aan verdrukte of misplaaste groepe. Die invloed van vaderskant is Xhosa (63%), wit setlaars (26%) en die res is van die San.
Wat in die verlede met hulle gebeur het – die vroue wat op koloniale plase gedwing is en die latere betrokkenheid van die Xhosa – het dus ’n onuitwisbare rekord gelaat van hoeveel die mans tot hul eie nasate bygedra het.
Maar selfs ná 1994 word die karretjie-mense, weens die vooroordele van die vorige stelsel, as bruin geklassifiseer, luidens die navorsing in die Journal of Human Genetics.
De Jongh het gesê die resultate kan nie aan die karretjie-mense hul eertydse identiteit of erfenis teruggee nie. “Hulle moet self besluit wat om daarmee te maak. Hulle is nie polities georganiseerd nie. Die paar honderd wat oor is, kom wyd verspreid en sonder ’n leierskorps voor. Selfs met verskeie geletterdheidsprojekte waarby ek betrokke is, bly die meeste ongeletterd,” het hy gesê.
Hulle is nog met elke sensus “misgetel” en bly vir die regering “onsigbaar”.
Karretjie people is nou in die Oxford-woordeboek opgeneem.
– Volg Nuus24 op Twitter.
