En om nóg sout in die wonde te vryf van ’n groep druiweboere in die omgewing van Koekenaap aan die Weskus, jaag ’n myn se vragmotors verby hul plase teen ’n spoed wat hul teekoppies laat bewe en hulle snags omtrent nie ’n oog kan laat toemaak nie.
Hulle het nie ’n probleem met Mineral Sand Resources (MSR) se nuwe Tormin-sandmyn naby Koekenaap nie, sê dié ontstoke boere, maar dit steek hulle in die krop oor hoe die swaar sandminerale soos sirkoon, rutiel en granaatsteen vervoer word.
Die veronderstelling is om die minerale van die myn af deur Klawer en dan met die N7 na Saldanha en Kaapstad se hawe toe te vervoer.
Maar, sê die boere, van Vredendal af kies van die lorries kortpad verby Lambertsbaai en Elandsbaai na Velddrif.
Dis glo om die weegbrug by Klawer te systap.
Die gevolg?
Op ’n keer is daar tussen 21:00 en 04:00 tot 50 lorries verby sy huis, sê Kobus Nolte wat langs die grondpad tussen die myn en Koekenaap boer.
“Snags tel ek nie skape nie, maar vragmotors wat teen so ’n stink spoed jaag dat die tee in jou koppie bewe.”
Genoeg is genoeg, sê die boere. Van mooipraat het dadels gekom.
Hulle het al met ’n griefskrif die Nasionale Energiereguleerder (Nersa) en die departement van minerale bronne sover gekry om die myn se bedrywighede te bekyk.
Nou oorweeg hulle dit om ’n interdik teen die myn te bekom.
Hiermee wil die boere MSR dwing om nie meer seewater op die 25 km lange grondpad tussen die myn en Koekenaap te spuit nie. Dié seewater, wat vir soveel hoofbrekens sorg, word gespuit om die padoppervlak te verhard en stof te beperk.
Buiten hul paaie wat uitgetrap word, laat die seewater hul bakkies roes en beskadig hul wingerde en weiding, sê Wilhelm Steenkamp, wat ook langs die soutpad boer. ’n Mynamptenaar het glo die boere belowe om hul bakkies te laat afwas en herstel, maar die mynbase het hom vinnig oor die vingers getik.
Nolte sê hy moes sy skape verskuif van ’n kamp langs die pad omdat die kudde weier om die “souterige bossies” te vreet.
Waterpype onderdeur die soutpad is ook al flenters getrap.
Wat Steenkamp verder grief, is dat die myn nou sand op sy buurman se grond wil stoor.
Oor sy dooie liggaam, sê hy. Die watertafel is hier maar 5 m onder die grond en hy soek eers ’n omgewingsimpakstudie voordat hy toestemming sal gee.
* MSR word gesamentlik besit deur Mineral Commodities (MRC), ’n Australiese maatskappy, en Blue Bantry Investments 255, ’n swartbemagtigingsgroep.
Rapport het Mark Caruso, MRC se voorsitter, oor die griefskrif uitgevra, maar hy wou ingevolge MRC-maatskappybeleid nie oor die kwessie praat nie.
Twee druiweboere, Wilhelm Steenkamp en Kobus Nolte, praat oor hul griewe oor die Tormin-myn.| Foto: Lulama Zenzile