Publications
Partners
Met oëoopmaaktyd Maandagoggend tref twee berigte my: die African Bank-drama en die Herman Pretorius-debakel.
Die eerste is die gevolg van swak, persoonlik meen ek roekelose, sakebesluite; die ander ’n onderduimse geldmaakslenter.
Die twee het heelwat gemeen. Albei is nalatig of roekeloos met kliënte se geld. En albei kan lei tot finansiële verlies of selfs permanente ellende.
Hoe beskerm jy jou neseier teen swak besluite by die bank? Of, in die geval van Pretorius-agtige beleggingsfoefies, teen geldhiënas wat meer in hul eie sak belang stel as in jou welvaart?
Die makelaar oor wie die Pretorius-berig eintlik gaan, Michal Calitz van Impact Financial Solutions, het glo miljoene rande se kommissie verdien uit sy vriend Pretorius se slenterskema.
Calitz, ’n professionele finansiële beplanner met die gerekende CFP-titel, is deur die ombudsman vir finansiële adviseurs en tussengangerdienste gelas om enkele van sy talle slagofferkliënte hul geld terug te betaal.
Ek en baie ander professionele finansiële beplanners vertrou die Instituut vir Finansiële Beplanning (FPI) sal ook optree om sy lede en die vertroue van hul kliënte in die instituut te beskerm.
Ek maak dié punt, want ek kry gereeld die vraag: Wie kan ek vertrou met my geld? In die lig van die geval Pretorius/Calitz kán ek die vraag nie onomwonde antwoord nie. Dit smeer af aan almal.
Maar kom ons probeer. Eers banke. Wie onthou vir Saambou? Die feit is, banke kán in die moeilikheid kom.
Vir jou as belegger is die gevaarlig die veel hoër rente-opbrengste wat aangebied word. As groot banke soos Absa, First National Bank (FNB), Standard Bank of Nedbank rente-opbrengste van so 5% adverteer, hoe kry ’n klein, niksseggende ou bankie dit reg om dubbeld soveel rente aan beleggers te bied?
Hy leen jóú geld aan mense wat reeds ’n slegte skuldnaam het. Hoërisikoleners. Die troosprys vir dié risiko wat jy loop, is die hoër rente-opbrengs – totdat alles in duie stort.
En laat ek waarsku: Daar is nóg rente-trane en ellende op pad. Hou maar dop.
Die gevaarligte met makelaars, of sogenaamde beleggingsraadgewers, is moeiliker om raak te sien: ’n glimlag op die regte tyd, oormatige kerk-aktiwiteit, breedsprakige uitlatings oor beleggings en kleurvolle grafieke oor hemelhoë opbrengste het ek al by dié geldhiënas teëgekom, alles om naïewe en goedgelowige – en ja, dikwels gierige – beleggers van hul spaargeldjies te ontneem.
Die een vraag wat van jou ’n maklike beleggingsprooi maak, is: “Watter opbrengs kan jy vir my kry?” Dis soos bloed vir ’n hiëna.
Maak liewer eers seker dat die persoon aan wie jy jou sake wil toevertrou, werklik as jou agent optree.
Vra die logiese vrae: Weet hy of sy wie ek is, wat my omstandighede is, wat my behoeftes is? Indien nie, hoe kan hy of sy aanbevelings doen? Daar móét mos ’n ander agenda wees.
As jy iemand aanstel, laat hy of sy die raad skriftelik gee, met ’n rede vir elke aanbeveling en hoe dit in watter behoefte van jou voorsien. Dit is hoe jy jouself kan beskerm.
Moenie blokkie-en-kruisie-advies aanvaar nie. Dit is nikswerd snert.
Nico van Gijsen, CFP is besturende direkteur van Finlac en ’n lid van Fisa. Lesers kan navrae aan hom stuur by Raad met jou Rande, Posbus 8422, Johannesburg 2000 of nico@finlac.com. Twiet: @Nicovangijsen
